Debunk Finance: “Finance chỉ là những con số khô khan?”

Đã bao giờ bạn cảm thấy lo sợ khi phải đối diện với những con số, bảng tính khô khan hay những thuật ngữ phức tạp của ngành tài chính? Rất nhiều người cũng có chung suy nghĩ như vậy, và đó là lý do khiến nhiều bạn sinh viên ngần ngại theo đuổi Finance mà không thực sự tìm hiểu kỹ càng.

Thế nhưng, trong thực tế, liệu có phải Finance chỉ xoay quanh những phép toán hay không? Trong bài viết này, chúng mình sẽ cùng nhau giải mã và hoá giải định kiến “Finance chỉ dành cho người giỏi toán”, từ đó khám phá thêm những mảng màu đa dạng và phù hợp với nhiều thế mạnh khác nhau trong ngành tài chính.

 

Myth: “Không giỏi toán thì không theo được Finance”

Nhắc đến Finance, nhiều người lập tức hình dung một thế giới chỉ xoay quanh những con số khô khan, bảng Excel dày đặc công thức, những bản báo cáo và hàng giờ ngồi trước màn hình nhập liệu, tính lãi suất. Chính hình ảnh ấy đã gieo vào tâm trí không ít sinh viên quan niệm rằng, chỉ những ai xuất sắc về toán học, nhạy bén với con số mới có thể “sống sót” trong ngành. Cũng từ đó, Finance thường bị gắn mác là vùng đất khô khan khép kín, không có sự sáng tạo, năng động và ít tương tác con người.

 

Reality Check: Finance Đa Diện Hơn Bạn Nghĩ

Ngành Finance không chỉ xoay quanh những bảng tính và phép tính phức tạp. Đằng sau mỗi bảng tính là cả một hệ thống tư duy, nơi dữ liệu, chiến lược, thị trường, công nghệ và khả năng giao tiếp hòa quyện. Những năng lực này đã góp phần biến những con số tưởng chừng đơn điệu lại có thể trở thành kim chỉ nam hiệu quả cho sự phát triển của doanh nghiệp.

 

1. Phân tích dữ liệu để nắm bắt thực tế
Những con số không vô tri vô giác mà ẩn chứa rất nhiều câu chuyện đằng sau. Người làm Finance phải biết bóc tách dữ liệu, tìm ra sự thật ẩn sau những biến động tưởng chừng nhỏ bé: chi phí tăng từ đâu, xu hướng nào đang len lỏi, rủi ro nào đang âm thầm lớn dần. Điều này đòi hỏi khả năng đặt câu hỏi đúng và kĩ năng phân tích, đánh giá tình hình dựa trên dữ liệu.

 

2. Tư duy chiến lược trong quyết định
Một quyết định tài chính chưa bao giờ chỉ là việc tính toán hay cộng trừ nhân chia. Đó là rất nhiều lựa chọn giữa chấp nhận rủi ro, nắm bắt cơ hội hay từ bỏ lợi nhuận, giữ sự bền vững dài hạn… Finance vì thế chính là chiếc bàn cân chiến lược – nơi từng đồng vốn của doanh nghiệp được cân đo thông qua những quyết định kĩ lưỡng đòi hỏi tư duy logic và tầm nhìn chiến lược.

 

3. Giao tiếp hiệu quả
Một phân tích tài chính xuất sắc vô nghĩa nếu không được truyền đạt đúng cách. Người làm Finance phải biến con số phức tạp thành câu chuyện dễ hiểu, thuyết phục lãnh đạo, nhà đầu tư, đối tác, đồng nghiệp. Bởi cuối cùng, quyết định không được đưa ra bởi dữ liệu, mà bởi con người – và khả năng truyền đạt chính là chiếc cầu nối dữ liệu với hành động.

 

4. Ứng dụng công nghệ & Fintech – đòn bẩy mới của ngành
Finance ngày nay không thể tách rời công nghệ. Tự động hóa báo cáo, AI phân tích dữ liệu, giao dịch điện tử hay blockchain đang định nghĩa lại cách doanh nghiệp vận hành tài chính. Fintech không chỉ là công cụ, mà còn mở ra những mô hình kinh doanh hoàn toàn mới, giúp doanh nghiệp tăng tốc, linh hoạt và tạo lợi thế cạnh tranh.

 

Các ngạch trong Finance

Trong thực tế, tài chính là một vũ trụ nghề nghiệp rộng mở với rất nhiều nhánh công việc khác nhau, mà mỗi nhánh lại đòi hỏi những thế mạnh riêng biệt. Từ kế toán, kiểm toán, thuế, đến hoạch định – phân tích tài chính…, mỗi mảng công việc đều mang một màu sắc đặc trưng và mở ra cơ hội cho những tính cách, sở trường khác nhau. Và biết đâu, bạn cũng có thể tìm thấy “mảnh ghép” phù hợp nhất với mình trong bức tranh đa sắc màu này.

 

Nhóm công việc Mô tả Phù hợp với ai?
Kế toán (Accounting)
Kế toán (Account) Ghi nhận, xử lý quản lý dữ liệu tài chính
Lập báo cáo tài chính định kỳ
– Người tỉ mỉ, cẩn thận tuân thủ quy định
– Có khả năng làm việc với số liệu
– Yêu thích công việc mang tính hệ thốngrõ ràng
Kiểm toán (Audit) – Đưa ra nhận định về tình hình tài chính doanh nghiệp
Kết luậnlập báo cáo kiểm toán
– Cung cấp những kiến nghị hoặc tư vấn giải pháp tài chính phù hợp với doanh nghiệp
Thuế (Tax) Lập báo cáo thuế định kì
Tổng hợp hoá đơn, chứng từ phát sinh để theo dõi và hoạch toán
Đề xuất chiến lược thuế phù hợp với mục tiêu công ty
Cập nhật kịp thời các thông tin, chính sách mới về luật thuế liên quan đến hoạt động công ty
Tài chính doanh nghiệp (Corporate Finance)
Hoạch định và phân tích tài chính (Financial Planning & Analysis) Dự báo lập kế hoạch tài chính ngắn hạn và dài hạn
Phân tích hiệu quả hoạt động, chi phí và lợi nhuận
Đề xuất chiến lược cải thiện hiệu suất tài chính
– Người có tư duy phân tích và khả năng dự báo tốt
– Giao tiếp tương đối tốt, tự tin
– Có kiến thức về thị trường
Giao dịch và tài chính (Transactions and Financing) Quản lýthực hiện các thương vụ huy động vốn, vay nợ, M&A
Đàm phán điều khoản hợp đồng và cấu trúc giao dịch
Làm việc với ngân hàng, quỹ đầu tư và đối tác chiến lược
Quản lí rủi ro (Risk Management) Nhận diện, đo lường và đánh giá rủi ro tài chính
Xây dựng chiến lược phòng ngừa và giảm thiểu rủi ro
Giám sát tuân thủ các quy định về quản trị rủi ro
Ngân hàng đầu tư (Investment Banking)
Mua bán & giao dịch chứng khoán (Sales & Trading) – Thực hiện giao dịch chứng khoán, ngoại hối và phái sinh
Tư vấncung cấp giải pháp đầu tư cho khách hàng
Theo dõi biến động thị trường để tối ưu lợi nhuận
– Người nhạy bén với biến động thị trường
– Có kỹ năng giao tiếpthuyết phục
Nghiên cứu cổ phiếu (Equity Research) Nghiên cứu, theo dõi kinh tế vĩ mô, thị trường chứng khoán, ngành nghề và doanh nghiệp để đề xuất quyết định đầu tư.
Phân tích, dự báo tài chính, định giá cổ phiếu/chứng khoán, xây dựng mô hình định giá và sản phẩm đầu tư mới.
Thực hiện báo cáo phân tích cổ phiếu, ngành; xây dựng danh mục và chiến lược đầu tư.
– Người yêu thích nghiên cứu và phân tích chuyên sâu
– Quan tâm đến thị trường vốn và chiến lược đầu tư
Thị trường vốn (Capital Markets) Đề xuất phương án huy động vốn tối ưu; xây dựng mô hình tài chính và cập nhật giá mục tiêu.
Theo dõiđảm bảo thực hiện các cam kết tài chính/phi tài chính với nhà đầu tư.
Xây dựng, duy trì quan hệ với các định chế tài chính trong và ngoài nước; nắm bắt nhu cầu đầu tư, giải ngân của đối tác.
– Người hiểu biết sâu về thị trường vốn
– Có khả năng quản lý dự án và điều phối nhiều bên liên quan
– Tư duy chiến lược và kỹ năng đàm phán tốt
Ngân hàng đầu tư (Investment Banking) Tư vấn M&A, tái cấu trúc doanh nghiệp, huy động vốn
– Thực hiện phân tích tài chính, thẩm định giá và lập hồ sơ giao dịch
Đàm phán với đối tác và nhà đầu tư
– Người năng động, có kỹ năng phân tích và giao tiếp tốt
– Thích môi trường cạnh tranh và cơ hội thu nhập cao
Đầu tư (Investments)
Tư vấn tài chính (Financial Consulting) Thu thậpxác nhận đầy đủ thông tin tài chính của khách hàng để lập kế hoạch sử dụng tiền phù hợp.
Tư vấn, giải đáp thắc mắc về chiến lược đầu tư, sản phẩm tài chính và rủi ro tiềm ẩn.
Đánh giá kết quả sau tư vấn và đề xuất chiến lược tối ưu nếu chưa đạt mục tiêu.
Tìm kiếm, thu hút khách hàng mới và lập báo giá, ngân sách cho dịch vụ tài chính.
Phân tích, dự báo xu hướng thị trường để hỗ trợ khách hàng ra quyết định an toàn.
– Người có kỹ năng lắng nghe, tư vấn và xây dựng quan hệ
– Kiến thức vững về tài chính cá nhân/doanh nghiệp
Quản lý đầu tư (Investment Management) Xây dựng và quản lý danh mục đầu tư cho khách hàng
Theo dõi hiệu suất, tái cân bằng danh mục và điều chỉnh chiến lược
Nghiên cứu thị trường, đánh giá cơ hội và rủi ro đầu tư
– Người có tầm nhìn dài hạn
– Giỏi phân tích và đánh giá xu hướng thị trường
– Tác phong chuyên nghiệp, tự tin

Insight: “Finance biến dữ liệu thành quyết định, dẫn lối doanh nghiệp phát triển bền vững”

Finance không đơn thuần chỉ là những con số vô tri – đó là “ngôn ngữ chiến lược” giúp doanh nghiệp đối thoại với thị trường, thấu hiểu nội tại và dẫn dắt sự phát triển dài hạn. Bản chất của tài chính nằm ở khả năng kết nối dữ liệu với tầm nhìn, biến những dòng báo cáo tưởng chừng khô khan thành định hướng cụ thể cho tương lai. Người làm Finance không chỉ đọc số liệu, họ đọc được “câu chuyện” đằng sau số liệu: đâu là tín hiệu rủi ro, đâu là cơ hội để bứt phá. Chính vì thế, Finance không dừng lại ở toán học, mà là nghệ thuật của tư duy chiến lược và sự nhạy bén với biến động.

 

Người làm tài chính chính là chiếc cầu nối giữa hiện tại và tương lai, giữa thực trạng hôm nay và những cơ hội ngày mai. Với khả năng phân tích, tư duy phản biện và hiểu biết thị trường, họ không chỉ “giải bài toán con số” mà còn kiến tạo giải pháp bền vững. Trong kỷ nguyên dữ liệu và tốc độ, tài chính đã vượt xa vai trò hỗ trợ – trở thành lợi thế cạnh tranh then chốt, giúp doanh nghiệp không chỉ tồn tại mà còn vươn lên thông qua những quyết định quan trọng. Nếu bạn yêu thích việc khám phá bức tranh toàn cảnh, muốn biến dữ liệu thành những quyết định chiến lược, thì Finance chính là cánh cửa mở ra một hành trình rộng lớn, nơi tiềm năng và cơ hội không hề có giới hạn cho bất cứ ai.

Van Nhi - Consultancy and Training Department @HRC-FTU